ERKİN; “SULAMA YATIRIMLARI TAMAMLANMALI”

Devlet Su İşleri (DSİ) 11. Bölge Müdürlüğü Müdür Yardımcılığı görevinden emekli, Makine Yüksek Mühendisi Hüseyin Erkin, Trakya bölgesi ve Edirne’de ayçiçeği ve buğday üretiminin desteklenmesi amacıyla ekim alanlarının sulanabilir hale getirimesi gerektiğini söyledi.

Türkiye ve dünyadaki ayçiçeği üretimi oranlarına dikkat çeken Erkin, özellikle pandemi ve Ukrayna ile Rusya savaşının piyasalardaki etkilerini vurguladı. Trakya ve Edirne çiftçinin ise maliyetlerini hatırlatan Erkin, bölgenin en önemli tarımsal çiftçi kuruluşu olan Trakya Birlik’e de seslendi.

“AYÇİÇEĞİ EKİMİ TRAKYA DIŞINDA DA YAYGINLAŞTI”

Ayçiçeği ekiminin, Trakya bölgesi dışında da yaygınlaştığına dikkat çeken Erkin; “Özellikle Konya bölgesinde çok hızlı artmaktadır. Yeraltı sularıyla sulanan Konya arazilerinin birçoğunda ikinci mahsul olarak yetiştirilmektedir. Ayçiçeği ekimi, Bakanlık nezdinde Trakya Birlik himaye ve gözetiminde yapılmaktadır” ifadelerini kullandı.

“FİYATLARDA DURGUNLUK YAŞANMAKTADIR”

Erkin, tüm dünyayı etkileyen korona virüsü pandemisi ile tarımsal üretimin öneminin anlaşıldığını belirterek; “Özellikle geçtiğimiz 1-2 yıl içerisinde Ukrayna-Rusya savaşı etkisiyle ayçiçeği yağ piyasası hayli yükselmişti. 2022’de yüzde 40 yağ oranı ayçiçek alım fiyatı 12 bin TL/ton, yüzde 44 yağ oranı 12 bin 700 TL/ton, yüzde 50 yağ oranı 13 bin 750 TL/ton olarak açıklanmıştı. 2023 yılı içinde dünya piyasalarında ayçiçeği piyasası ve yağ fiyatlarında önemli bir durgunluk yaşanmaktadır” dedi.

“SON 1 YILA GÖRE ARTTI, 5 YILA GÖRE AZALDI”

2023 yılında dünyada yağlı tohum üretiminin 647,2 milyon ton olarak öngörüldüğünü söyleyen Erkin; “Toplam üretimin yüzde 61 soya, yüzde 12,4 kolza, yüzde 7,9 yer fıstığı, yüzde 7,8’ini ayçiçeğinin oluşturacağı tahmin edilmektedir. Ukrayna'da ayçiçeği üretimi 2023 yılı tahmini 11,8 milyon ton olarak öngörülmektedir. Beklenen üretim, bir önceki yıla göre yüzde 5 artış gösterirken, son 5 yılın ortalamasına göre yüzde 21 düşüş göstermektedir” sözlerine yer verdi.

“EKİM ALANLARINI KISMEN ARTTIRDI”

Erkin, Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi’nin yükselmesine dikkat çekerek; “Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre, Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi’nin keskin yükselişinde ayçiçeği, palm, soya ve kolza yağı fiyatlarındaki artış etkili olmuştur. Uluslararası ayçiçeği yağı fiyatları, Karadeniz bölgesinde devam eden savaş nedeniyle ihracat arzının azalmasına bağlı olarak önemli ölçüde artmıştır. Türkiye’de tarımsal girdi fiyatlarının hızla yükselmesine rağmen geçen yıla göre ayçiçeği fiyatlarının biraz artışı ekim alanlarının kısmen artışını sağlamıştır” dedi.

“ZAMLAR VE KURAKLIK AYÇİÇEĞİ EKİMİNİ ETKİLEYECEK”

Türkiye’de ayçiçeği ekimi etkileyecek nedenleri açıklayan Erkin; “Seçimler sonrası her konuda yapılan zamlar ve akaryakıt fiyatlarına yapılan aşırı zamlar, yaşanan kuraklık, gelecek yıl ayçiçeği ekimini etkileyecektir. 1-2 yıldır zuhur eden haşarat zararlıları ve yaşadığımız kuraklık, başta Edirne ve Trakya bölgesinde verim düşüklüğüne sebep olacak görünüyor” ifadelerine yer verdi.

“SULAMADA EN BÜYÜK PAYI ÇELTİK ÜRETİMİ ALIYOR”

Erkin, sulanabilir tarımda çeltik üretiminin sulama yatırımlarından yıllardır en büyük payı aldığını belirterek; “Edirne’nin sulanabilir tarım arazilerinin ancak yüzde 38’i sulanabilir konumda olup, genelde alçak kotlarda olan bu arazilerin tamamına yakınında çeltik tarımı yapılmaktadır. Hâlbuki Edirne tarım arazilerinin büyük kısmında ayçiçeği ve buğday münavebeli olarak ekilmektedir. Bu araziler de kısmen daha üst kotlarda olup sulama yatırımlarında pompajlı sulama olarak yer almaktadır” dedi.

“SULAMA YATIRIMLARI TAMAMLANMALI”

Ayçiçeği ve buğday arazilerinde sulama imkânının hızla sağlanması gerektiğini söyleyen Erkin; “10 yıllık kurak periyoda giren bölgemizde mutlaka üst kotlardaki sulama yatırımlarının tamamlanması gerekiyor. Hamzadere Barajı Sulaması, Çakmak Barajı Sulaması, Lalapaşa barajları sulaması, Çömlekköy Barajı Sulaması gibi yaklaşık 650 bin dönüm üst kotlardaki arazilerde ayçiçeği, buğday, mısır, meyve gibi sulu tarıma elverişli bitkilerin sulanması imkânı yaratılmalıdır. Genelde muhtarlıklara devredilen 60’ın üzerindeki göletin sulaması da atıl durumdan kurtarılıp, sulu tarım yapılabilir hale getirilmelidir. Sonuç itibarıyla yıllardır suya hasret, sulanmayı bekleyen ayçiçek tarlalarını suya kavuşturmak için mevcut sulama yatırımlarının verimlilik sırasına göre hızla tamamlanması şarttır” sözlerine yer verdi.

“MALİYETLER GÖZ ÖNÜNE ALINARAK FİYAT BELİRLENMELİ”

Erkin, bölgenin en büyük tarımsal çiftçi kuruluşu olan Trakya Birlik’e de seslenerek; “Tabii ki bu konuda bölgemizde en büyük tarımsal çiftçi kuruluşu olan Trakya Birlik kurumunun sulama yatırımları ve sulu tarımda yenilenebilir enerji kullanımını destekleyip teşvik edici girişimleri yapmasında fayda vardır. 2023 yılı ayçiçeği dünya piyasaları baz alınarak ayçiçeği alım fiyatı belirlenirse bu sezon üretici memnun edilmez. Yapılan son akaryakıt zamları ve tarımsal girdi maliyetleri göz önüne alınarak bir fiyat belirlenmelidir. Aksi halde üretici mağduriyeti yanında yağ fiyatları da yükselecektir” diye konuştu.

UĞUR AKAGÜNDÜZ