Kırklareli’nin Vize ilçesine bağlı Kıyıköy beldesinde, 2025 yılı yüzey araştırmasında tespit edilen kaya oyma mağara, işlikler ve kült alanları, Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararıyla 1’inci ve 3’üncü derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı izinleriyle yürütülen araştırmalar sonucu hazırlanan raporlar ve uzman değerlendirmeleri, Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından incelenerek tescil süreci tamamlandı. 1. derece arkeolojik sit olarak tescil edilen alanlar arasında Hendekler Kaya Oyma Mağarası, İşlik A ve B’nin bazı bölümleri, İşlik C, İşlik D, İşlik E, Fener Bayırı Kült Alanı, Fener Bayırı “Cup Marks” alanı ve Fener Bayırı Kaya Oyma Nişi yer aldı. Bu alanlar, verilen koordinatlar doğrultusunda koruma altına alındı.
Bazı bölgeler ise hem 1’inci hem 3’üncü derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edildi. İşlik A ve B’nin kalan bölümleri ile İşlik C ve Fener Bayırı Kült Alanı bu kapsamda değerlendirildi.
Araştırma sırasında tespit edilen kayalık yapıdaki bir alanın kaya mezarı olabileceğine dair bulgular yeterli görülmediği için mezar niteliğinde bir tescil yapılmadı.

Kurul, tescil edilen alanların bir kısmında yapılan kaçak kazılara ilişkin olarak Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi. Savcılık süreçlerinin ardından söz konusu kaçak kazı çukurları Müze Müdürlüğü denetiminde kapatılacak.
Kararla birlikte 1’inci derece sit alanlarında; yeni tarım alanı açılamayacağı, yalnızca sınırlı mevsimlik tarım yapılabileceği, taş – kum - toprak alınamayacağı, ocak açılamayacağı ve zorunlu altyapı çalışmalarının ancak kurul izniyle yürütülebileceği hükme bağlandı. Bu alanların tapu kayıtlarına “1’inci derece arkeolojik sit alanında kalmaktadır” şerhi işlenecek.
Üçüncü derece sit alanları için ise inşaat ruhsatı verilebilmesi amacıyla zorunlu sondaj kazısı yapılması, kaçak kazıların engellenmesi, alanın arkeolojik dokusunun korunması ve planlamaların koruma amaçlı imar planına uygun şekilde yürütülmesi zorunlu tutuldu. Kurul uygun görmesi halinde rüzgâr enerji santrali yapılmasına da izin verebilecek. Bu alanların tapu kayıtlarına “1’inci ve 3’üncü derece arkeolojik sit alanında kalmaktadır” şerhi eklenecek.
MEHMET EFECAN HIDIROĞLU
Kaynak: MEHMET EFECAN HIDIROĞLU