Edirneli Çeltikçiyi Kuraklık Değil, İthalat Vurdu

Edirne’de bu yıl yaşanan kuraklık tarım sektöründe birçok üreticiyi olumsuz etkilerken çeltik üreticisi kuraklığa rağmen son 5 yılın en iyi hasat sezonunu geçirdi. Kuraklıktan en az zararla kurtulduğunu düşünen çeltik üreticisi, Hindistan’dan yapılan ithalat ile fiyatların düşmesinin şokunu yaşıyor.

Çeltik verimlerinden üreticinin yüzünün güldüğünü ancak Hindistan’dan ithalat dolayısıyla düşen fiyatlarla şok yaşadıklarını belirten Edirne Belediye Meclis Üyesi ve Tarım Komisyonu Başkanı İsmail Sancakçavuşu; “Çiftçi bu yıl de yeni umutlarla çeltik ekti. Bilindiği üzere faizler yüzde elli beş – altmış bandında. Bu yüksek faizlere rağmen çiftçi borçlanmaktan korkmadı, yüksek maliyetlere rağmen toprağını işledi. Ve bu yıl adeta bir mucize gerçekleşti. Çiftçi susuz tarım yaptı. Kuruyan kaynaklara, su altı rezervlerinin çekilmesine, barajlardaki su seviyelerinin düşmesine, nehirlerde zaman zaman suyun akmamasına rağmen kademeli sulamayla kendi ustalığını ve kabiliyetini ortaya koydu. Belki de son 5 yılın en yüksek verimini aldı. Bu bizim de beklemediğimiz bir durumdu. Verimler yüzümüzü güldürdü. Ancak zaman içinde çeltik fiyatlarında ciddi gerilemeler yaşandı. Sezonun başında fiyatlar tatmin ediciydi. İri taneli, baldo diye tabir edilen tür 40–45 bin lira bandından satılıyordu. Orta taneli çeltik 27–32 bin lira civarında seyrediyordu. İnce taneler her ne kadar piyasada çok rağbet görmese de yine de üreticiyi tatmin eden 23–26 TL bandındaydı. Eğer fiyatlar bu seviyelerde devam etseydi, çeltik üreticisi bu yıl verdiği aşırı eforun ve borçlanmanın karşılığını alacaktı. Susuz tarım yapmak aynı zamanda ot popülasyonunu artırdığı için daha fazla sulama, daha fazla enerji ihtiyacı doğurdu. Bu da maliyetleri neredeyse bir buçuk katına çıkardı. Fakat tarım politikalarının kötü yönetilmesi nedeniyle yeniden ithalata dönüldü; birkaç kişiyi zengin etmeye yönelik bu uygulama yüzünden Hindistan’dan 15–17 TL’ye çeltik ithal edilmeye başlandı. Bu ithalat piyasadaki çeltik fiyatlarını iyice düşürdü ve üreticiyi zarar eder hale getirdi” dedi.

“VADE SORUNU DA ORTAYA ÇIKTI”

Üreticinin malını ucuza satmaya razı olsa bile karşısına bir de vade sorunu çıktığını söyleyen Sancakçavuşu; “Bugün üretici ‘malımı ucuza satmaya razıyım’ dediği halde bile karşısına 2-3 ay vadeler çıkıyor. Fabrikacıların da kendince haklı yanları var. Bir fabrikayı çevirmek kolay değil. Fakat hükümetin yanlış tarım ve sanayi politikaları nedeniyle sanayici de nakitte zorlanıyor, sıcak para akmıyor. Bu durumda çiftçi ne yapacağını kara kara düşünmeye başladı. 26 TL olan çeltik 21–22 TL’ye kadar indi. Baldoda 42–43 TL olan fiyatlar 34–35 TL’ye düştü; yani 7–8 TL’lik bir kayıp var. Küçük taneli ürünlerde de durum benzer; daha önce 22–23 TL’ye alınan ince taneli ürünler şu an 17–18 TL bandında. Bir de vade sorunu var. Eskiden çiftçi malını fabrikaya götürür, birkaç gün sonra parasını alırdı. Şimdi ortada para yok, bankalar sıkıştırıyor, faizler yüksek, kurumlar beklemiyor. Her şey kilitlenmiş durumda” ifadelerini kullandı.

“BU POLİTİKALARLA SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL”

Bu politikalarla çiftçinin verdiği mücadelenin karşılığını alamamasının sürdürülebilir olmadığını söyleyen Sancakçavuşu; “Çok acil bir şekilde ‘çiftçi kalkınma destek programı’ açıklanması lazım. En azından çiftçi bir yıl sonra ürününü ortalama hangi fiyattan satabileceğini bilmeli. Biz mazotu 40 TL’den almaya başlıyoruz, sezon sonunda 60 TL’yi görüyoruz. Gübreyi 18 TL’den alıyoruz, bir bakıyoruz 26 TL olmuş. Üzerine yüzde 40–50 zam geliyor, 30–35 TL olarak bize yansıyor. Çiftçinin önünü görebilmesi, topraklarını kaybetmemesi için, böyle kurak bir yılda bile çeltik çıkarabilen kaliteli üreticilerin heba olmaması için devletin acilen önlem alması gerekiyor. Gıda biterse, su biterse, çiftçi biterse; fabrikayla kimsenin karnı doymaz” diye konuştu.

ŞENER ŞENTÜRK